Παρακάτω θα διαβάσετε λίγα λόγια για μία από τις αγαπημένες μπάντες του Sliding Backwards, τους Sigur Rós. Πολλά από αυτά ίσως τα γνωρίζετε κάποια ίσως τα ακούσετε για πρώτη φορά, εμείς απλώς κάναμε μία συλλογή πληροφoριών για μία σύντομη, συγκεντρωτική αναδρομή στην ονειρεμένη πορεία τους.
Αυτή, ως γνωστόν, είχε σαν αφετηρία το μικρό νησί της Ισλανδίας το 1994 και συνεχίζεται δυνατή μέχρι σήμερα, παρά τους τριγμούς, τα προβλήματα, τις περιόδους σιγής και τις αποχωρήσεις (αλλά -ευτυχώς-) και επιστροφές μελών. Ο οποιοσδήποτε θα ήθελε να καταγράψει τα πεπραγμένα στη μουσική πραγματικότητα της τελευταίας 30ετίας, δε θα μπορούσε να μην αναφερθεί στους Sigur Rós, πολλοί μάλιστα (και εμείς αναμφίβολα) πιθανότατα θε ξεκινούσαν την αναφορά τους ακριβώς από εδώ, από αυτή την τεράστια μπάντα από την μικρούλα Ισλανδία.
Συνολικά έχουν κυκλοφορήσει επτά στούντιο άλμπουμ αλλά και δεκάδες άλλες εκδόσεις με ζωντανές ηχογραφήσεις, συλλογές και μουσική για ταινίες και ντοκιμαντέρ.Καταφέρνουν με τη δουλειά τους πολλά, τόσο στη μουσική εν γένει όσο και για την ίδια την πατρίδα τους. Λειτουργούν ως καταλύτες για το εντυπωσιακό σκανδιναβικό τοπίο, δημιουργώντας βαθιά δραματική, συναισθηματική μουσική που αποτυπώνει τόσο την υπέρτατη ομορφιά όσο και την εγγενή μοναξιά της μικρής σε έκταση αλλά και πληθυσμό πατρίδας τους.
Sigur Ros Live in Copenhagen 2008
Η 29χρονη ιστορία του συγκροτήματος έχει πολλές θριαμβευτικές στιγμές, τεράστιες επιτυχίες και αποθέωση τόσο στον τόπο τους, όσο και παγκοσμίως. Έχει όμως και αρκετές δυσκολίες, αποχωρήσεις μελών, solo καριέρα του τραγουδιστή και συνιδρυτή Jonsi, καθώς και περιόδους που η πιθανότητα διάλυσης της μπάντας δεν ήταν τόσο ακραίο ενδεχόμενο. Ευτυχώς για όλους μας, και κυρίως για τους εν Ελλάδι οπαδούς τους, αυτό δε συνέβη και έτσι είχαμε την ευκαιρία να τους ξαναδούμε -σχετικά-πρόσφατα σε μία μαγική εμφάνιση στο Release Festival του 2016, ενώ σε λίγες μέρες θα τους ξαναδούμε στο Ηρώδειο (σε ένα μαγικό συναυλιακό 2023).
Το ξεκίνημα της γλυκιάς και μεγαλειώδους πορείας της μπάντας έγινε στο Ρέικιαβικ, την πρωτεύουσα της μοναχικής Ισλανδίας. Η χώρα έχει μακρά παράδοση στη μουσική, όμως η εξάπλωση της φήμης της στο χώρο της rock/folk μουσικής θεμελιώθηκε από και μεσώ της παρουσίας της Bjork. Αρχικά με τους Sugarcubes (1986-1992) και από το 1993 σαν solo καλλιτέχνης, κατάφερε να βάλει για τα καλά το νησί της στον παγκόσμιο μουσικό χάρτη. Σε πρώτη φάση αυτό αφορούσε μόνο το underground στερέωμα, όμως αργότερα επεκτάθηκε στο παγκόσμιο pop/rock επίπεδο. Η ίδια άλλωστε μέχρι και σε τελετή έναρξης Ολυμπιακών Αγώνων (Αθήνα, 2004) τραγούδησε, χωρίς ποτέ όμως στην ουσία να αλλοιώνει το ύφος της ή να απεμπολεί τη μοναδικότητα της. Όταν το 1997 οι Sigur Rós παρέδιδαν στο κοινό το ντεμπούτο τους, Von, η Bjork έφτανε ήδη στο τρίτο βήμα της solo καριέρας της μετά τους Sugarcubes, είχε ήδη δηλαδή γράψει χιλιόμετρα στη δουλειά, είχε ανοίξει το δρόμο.
Η επιτυχία της επέδρασε σημαντικά στην αρχική, τριμελή παρέα που αποτελούσε τους Sigur Rós, ωθώντας τους προς τη μουσική. Μέσα σε λίγα χρόνια όμως κατάφεραν να θεωρούνται και αυτοί άξιοι εκπρόσωποι της μουσικής «βιομηχανίας» της Ισλανδίας, στο πλάι της καταξιωμένης συντοπίτισσας τους. Γενικά πάντως, την τελευταία τριακονταετία η μουσική είναι από τα βασικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της χώρας. Η Ισλανδία πέρασε μεγάλη οικονομική κρίση, μπόρεσε όμως να δει το πρόβλημα αρκετά έγκαιρα και κυρίως να αντιδράσει. Εκμεταλλεύτηκε λοιπόν δύο βασικά πράγματα που θα μπορούσε να παρέχει στον πλανήτη: Tουρισμό και τέχνες!
Reykjavik 2012
Και αυτό είχε καταπληκτικά αποτελέσματα! Η αγάπη και η διάθεση για ενίσχυση των ντόπιων συγκροτημάτων φαίνεται παντού, σε κάθε δραστηριότητα του λαού και της χώρας. Παράλληλα η επιτυχία Bjork και Sigur Rós έκανε τους πάντες να στραφούν προς τη μουσική αλλά και τις τέχνες γενικότερα. Η τάση ήταν έμφυτη όμως η επιτυχία των δυο, έκανε άπαντες να πιστεύουν ότι μπορεί ο καθένας να τα καταφέρει. Να ζήσει από αυτό, να βγει πέρα από τις ακτές του νησιού αλλά ταυτόχρονα να επιστρέψει και…συνάλλαγμα στο νησί του. Παρακάτω μπορείτε να δείτε μια φωτογραφία από τοίχο στο Ρέικιαβικ, από ένα ταξίδι μας το 2012. Τρέλα για τους Sigur Rós και τη μουσική γενικότερα.
Reykjavik 2012
Πίσω στα της μπάντας τώρα. Στα πρώτα βήματα, η αρχική παρέα ήταν τρία μέλη. O Jónsi Birgisson στα φωνητικά και την κιθάρα, ο Georg Hólm στο μπάσο και ο Ágúst Gunnarsson στα τύμπανα. Σύντομα προστέθηκε και ο Kjarri Sveinsson στα πλήκτρα τα έγχορδα και τον προγραμματισμό, ενώ και ο ντράμερ αντικαταστάθηκε από τον Orri Dýrason. Η καριέρα και η ζωή τους πέρασε από διάφορες φάσεις, κάτι που συνήθως είχε και άμεσο αντίκτυπο στις δισκογραφικές τους δουλειές. Η αρχική περίοδος βρίσκει την μπάντα να ακούει Smashing Pumpkins και Verve. Έτσι το ύφος τους στις πρόβες παρέπεμπε σε καθαρές, ροκ γραμμές. Στην πορεία μπόρεσαν να βρουν το δικό τους ήχο, να δώσουν το καθαρά προσωπικό τους στίγμα που αποδείχτηκε και μοναδικό! Όμως, αρχικά έπρεπε να βρουν όνομα για τη μπάντα. Ο κλήρος έπεσε στην αδερφή του Jonsi να γίνει...παγκοσμίως γνωστή χωρίς να το ξέρει, καθ’ότι ονομαζόταν Sigurrós Elín και δάνεισε το όνομά της στη μπάντα. «Sigurrós» -χωρίς κενό- σημαίνει «το τριαντάφυλλο της νίκης». Ακόμα αποτελούσαν ένα underground σχήμα με αρκετά ακατέργαστο ήχο που για πολλούς αυτή είναι και η καλύτερη φάση τους. Σε αυτήν την περίοδο ανήκει το πρώτο άλμπουμ, Von.
12 Tonar's shop frond (2012)
Εκεί κάπου βρέθηκε στο δρόμο τους ο παραγωγός Ken Thomas. Η καριέρα του Τhomas περιλάμβανε συνεργασίες με Bowie, Queen, Buzzcocks, Wire μεταξύ άλλων, οπότε εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι με τέτοια εμπειρία δε χρειάστηκε παρά μια ακρόαση του Von για να αντιληφθεί τα ακατέργαστα διαμάντια που είχε μπροστά του. Και αυτή η ακρόαση έγινε απλά και τυχαία, όπως γίνεται συνήθως. Ο Thomas συνεργαζόταν με τους Sugarcubes στα πρώτα τους άλμπουμ και όπως λέει ο ίδιος “αυτή ήταν η μόνη μου σχέση με την Ισλανδία” και συνεχίζει: “Βρισκόμουν με τον κιθαρίστα των Sugarcubes, Thor Eldon ένα βράδυ. (Ο Thor είναι ο πρώην σύζυγος της Βjork) Ήμασταν και οι δυο μεθυσμένοι. Μου έβαλε να ακούσω το Von, που είχε μόλις κυκλοφορήσει και μου είπε «Ken, άκου αυτό» . Tου απάντησα: «Θεέ μου, είναι εκπληκτικό» και μου ανταπαντά «νομίζω πως είναι σπουδαίοι αλλά κάνεις άλλος δεν το νομίζει αυτό". Το Von όταν κυκλοφόρησε πούλησε 300 αντίτυπα όλα κι όλα και φυσικά μόνο στο νησί. Κάπως έτσι απλά και τυχαία θα άλλαζε η μοίρα των Sigur Ros.
Στη δεύτερη περίοδο της καριέρας τους, υπό την καθοδήγηση πλέον του Thomas, πέρασαν στην εποχή της παγκόσμιας αναγνώρισης. Αρχικά αυτό συνέβη σε πολύ underground επίπεδο καθ’ότι έτσι και αλλιώς ο ήχος των Agaetis Byrjun και ( ) δεν απευθύνεται (εν τη γενέσει του τουλάχιστον) σε ευρύ κοινό, ενώ αν θεωρήσουμε σήμερα ότι ο ήχος ανήκει στο ευρύτερο post rock, τότε αυτό ήταν στα σπάργανά του. Η Ισλανδική μπάντα άλλωστε, μαζί με τους GodspeedYou!Black Emperor, αποτελούν τους θεμελιωτές του είδους και τους βασικούς υπεύθυνους της παγκόσμιας εγκαθίδρυσής του ως σημαντικό μουσικό ρεύμα.
Sigur Ros Live in Budapest (Sziget 2016)
Με τον καιρό όμως και με τη βοήθεια του κινηματογράφου και των διαφημιστών που επέλεγαν κομμάτια τους -καθότι ο λυρισμός, το συναίσθημα αλλά και ο αχαλίνωτος δυναμισμός που απέπνεαν ταίριαζε γάντι με όσα αυτοί ήθελαν να παρουσιάσουν- έγιναν ευρέως γνωστοί. Σημαντικό γεγονός ασφαλώς αυτής της περιόδου είναι και η αλλαγή εταιρείας. Υπογράφοντας σε παγκόσμιο κολοσσό, είδαν την εμπορική επιτυχία κατάματα με μία προφανή και «αναγκαστική» αλλαγή του ήχου τους, προς το εμπορικότερο. Οι δίσκοι Takk και Með Suð í Eyrum Við Spilum Endalaust οδήγησαν στην απόλυτη αναγνώριση.
Μετά την τεράστια παγκόσμια περιοδεία που ακολούθησε τον Takk, η μπάντα επέστρεψε στο νησί της για μια σειρά από μικρές συναυλίες σε πολλές περιοχές της Ισλανδίας. Αυτές κινηματογραφήθηκαν και αποτέλεσαν το μαγευτικό film του 2007, Heima (μεταφράζεται «Στο Σπίτι»). Αποτυπώθηκε από τότε ξεκάθαρα και με εικόνα ότι η μπάντα δεν μπορούσε με τίποτα να διαχειριστεί την τόσο μεγάλη επιτυχία. Η συγκίνηση και η χαρά τους να τραγουδούν ξανά μπροστά στους δικούς τους ανθρώπους ήταν έκδηλη. Ήταν φανερό ότι η παρέα που επέστρεψε από την περιοδεία του Takk, βρισκόταν πλέον σε πρωτόγνωρη και διαφορετική φάση. «Ντοπαρισμένοι» από τις εκδηλώσεις του κόσμου και σίγουροι για τον εαυτό τους αλλά και την παγκόσμια απήχηση της μουσικής τους, ήταν πλέον αποφασισμένοι. Ακολούθησε η επιβεβαίωση αυτών των αλλαγών με την κυκλοφορία του Með Suð í Eyrum Við Spilum Endalaust το 2008 (με παραγωγό πλέον τον Flood) και τη νέα περιοδεία για την υποστήριξή του. Πρώτο single του άλμπουμ ήταν το εκπληκτικό Inní mér syngur vitleysingur ("Within me a lunatic sings" δηλαδή "μέσα μου, ένας παράφρων τραγουδά"). Μάλιστα, ιστορική έμεινε η κοινή τους εμφάνιση με την Bjork το 2008 στο Ρέικιαβικ, όπου τραγούδησαν μαζί το Gobbledigook, σε μια συναυλία που διοργανώθηκε για την ευαισθητοποίηση του κόσμου για τη σωτηρία του φυσικού περιβάλλοντος της Ισλανδίας. Πλέον, μετά από αυτό, καθιερώθηκαν στη χώρα τους σαν εθνικοί της ήρωες. Παρακάτω μπορείτε να δείτε το βίντεο από αυτή την εμφάνιση:
Είχε έρθει η εποχή που γέμιζαν στάδια με πολλές συναυλίες και συνεχή ταξίδια.
Σε κάθε περίπτωση οι Sigur Rós έχουν πετύχει να θεωρούνται απόλυτοι ηγέτες μίας γενιάς σημαντικών Ισλανδών μουσικών που ξεκίνησαν την πορεία τους λίγο μετά από αυτούς, σαφώς εμπνεόμενοι ή παίρνοντας θάρρος από το δρόμο που άνοιξαν. Σημαντικά και αντιπροσωπευτικά τα λόγια του σημαντικού Ισλανδού συνθέτη Pall Ragnar Palsson που θεωρεί τη μουσική τους μέρος της εθνικής ταυτότητας της Ισλανδίας: "Υπάρχει μία ολόκληρη γενιά Ισλανδών που θεωρεί αυτή τη μουσική πολύ αγαπητή σε αυτούς. Κάπως ταίριαζε με το zeitgeist (ερμηνεία) – ειδικά όταν οι Sigur Rós ακολούθησαν τους Radiohead στην περιοδεία του Kid A (2000-2001) και άνοιγαν το δρόμο για να ενδιαφερθεί ο κόσμος για μουσική που δεν θα τους ενδιέφερε πριν».
Όλα αυτά όμως επέφεραν φυσιολογική κούραση, σωματική αλλά και ψυχολογική. Παράλληλα κάποια από τα μέλη βρέθηκαν στην περίοδο που έπρεπε να ασχοληθούν με οικογένειες και παιδιά. Ο δε Jonsi επέλεξε να ακολουθήσει μαζί με τον σύντροφο του Alex Somers, άλλους μουσικούς δρόμους κυκλοφορώντας τέσσερεις δίσκους, δύο σαν Jonsi&Alex (Ο πρώτος με τίτλο Riceboy Sleeps το 2009 και ο δεύτερος με τίτλο Lost and Found το 2019), και 2 solo: Ο πρώτος με τίτλο Go, το 2010 και τον Alex στην παραγωγή και ο δεύτερος το 2020 με τίτλο Shiver. Αυτή η περίοδος κράτησε αρκετά, με αποτέλεσμα να αρχίσουν οι φήμες για διάλυση του γκρουπ. Τρία χρόνια μετά όμως κυκλοφορεί το live άλμπουμ Inni (2011) που αναπτέρωσε τις ελπίδες για νέο δίσκο από το συγκρότημα. Βεβαία το Inni δεν ήταν παρά δίσκος που προέκυψε από κάποια από τα live του 2008, και όχι κάποιο φρέσκο υλικό. Όμως, εν τέλει το 2012, οι Sigur Rós, πάλι μαζί, κυκλοφόρησαν το -μέτριο- Valtari. Λίγο μετά, ο Kjarri Sveinsson αποφάσισε να αποχωρήσει και έτσι τα τρία μέλη συνέχισαν την πορεία τους με τα νέα δεδομένα.
Το 2013 κυκλοφόρησε το Kveitur που επανέφερε την μπάντα σε αρκετά υψηλά ποιοτικά επίπεδα. Το βασικότερο στοιχείο του ήταν πως ο ήχος απέκτησε τη σκληράδα και τραχύτητα της πρώτης τους εποχής, απέφυγε τα ελαφρώς "εμπορικά" μουσικά μονοπάτια και σαφέστατα ικανοποίησε τον αρχικό πυρήνα των φανατικών οπαδών τους.
Sigur Ros Live in Athens 2016
Τα επόμενα χρόνια δεν υπήρξαν πολύ παραγωγικά για το συγκρότημα στον τομέα της δισκογραφίας. Διάφορες solo δουλειές και συμμετοχές σε soundtracks (The Simpsons, Game of Thrones, Black Mirror μερικά απ’αυτά) ήταν η βασική ενασχόληση. Προέκυψε και μία ακόμα αποχώρηση. Ήταν αυτή του ντάμερ Dýrason, ο οποίος κατηγορήθηκε για σεξουαλική παρενόχληση από την καλλιτέχνη Meagan Boyd. Αποφάσισε να αποχωρήσει από τη μπάντα μέχρι να τελειώσει η ιστορία, κάτι που έγινε το 2019 με αναίρεση των καταγγελιών. Προς το παρόν πάντως δεν έχει ανακοινωθεί η επιστροφή του στην μπάντα.
Στον τομέα της δισκογραφίας, είχαμε επιστροφή στις αρχές Δεκεμβρίου του 2020 με το ορχηστρικό Odin's Raven Magic. Είναι βασισμένο σε ορχηστρική μελοποίηση του παραδοσιακού ισλανδικού ποιήματος Hrafnagaldr Óðins που πρωτοπαρουσίασαν ζωντανά το 2002 στο Reykjavík Arts Festival, ενώ βίντεο από τη δημιουργία του μπορεί κανείς να δει στο καταπληκτικό ντοκιμαντέρ Screaming Masterpiece που αποτελεί αφιέρωμα στην Ισλανδική μουσική. «Ακόμα κι αν δεν είναι καινούρια μουσική, αλλά πράγματα που γράψαμε πριν πολλά χρόνια και κάθονταν σε ένα ράφι για καιρό, εξακολουθώ να νιώθω τον ενθουσιασμό και την ανησυχία για την ημέρα κυκλοφορίας του. Είναι ένα συναίσθημα που δε φεύγει ποτέ. Η ακρόαση αυτής της μουσικής με γυρνά πίσω στο παρελθόν, αλλά με κάνει επίσης να έχω ελπίδα για το μέλλον. Η μουσική είναι γραμμένη για ένα ποίημα που μιλά για το τέλος, αλλά όλες οι καταλήξεις φέρνουν νέες αρχές και αυτό πρέπει να μας φέρνει ελπίδα» ανέφερε ο Georg "Goggi" Hólm αναφερόμενος σε αυτή την τελευταία τους κυκλοφορία. To 2022 είχαμε μία θεαματική επιστροφή. Ο Κjarri Sveinsson (ο keyboardist και multi-instrumentalist από το 1998 έως το 2013 όπως αναφέραμε παραπάνω) επέστρεψε. Ένας θεμέλιος λίθος του οικοδομήματος, υπεύθυνος για πολλούς από τους παράξενους και ασυνήθιστους ορχηστρικούς ήχους που ήταν τόσο μα τόσο χαρακτηριστικοί της μουσικής των Sigur Rós, το τσίγκινο φλάουτο, το όμποε και το μπάντζο, για να αναφέρουμε μόνο μερικά. Παράλληλα ανακοινώθηκε και κυκλοφορία νέου δίσκου, 10 χρόνια μετά το τελευταίο studio LP.
Οι οπαδοί τους, εμείς όλοι (για να...αντέξατε να διαβάσετε μέχρι εδώ πιθανότατα συγκαταλέγεστε σε αυτούς), αναμένουμε, λοιπόν, τη νέα δουλειά και ελπίζουμε το 2023, να είναι η χρονιά τους και να ζήσουμε μεγάλες στιγμές μαζί στο επερχόμενο live στο Ηρώδειο.
Photos: v_era
